Zondag, tijd voor ontspanning! We laten u graag meegenieten van een boeiend interview met Paolo Cognetti. De Italiaanse auteur van De acht bergen bracht een aantal weken geleden een bezoek aan Gent en ging er in gesprek met Sofie Dewulf van uitgeverij De Bezige Bij. Dankzij vertaalster Susan Verhulst konden wij, en nu ook u, meevolgen.
Na De buitenjongen, De acht bergen en Zonder de top te bereiken is dit je vierde boek dat zich afspeelt in de bergen. Ze lijken voor jou een onuitputtelijke bron van inspiratie.
De bergen zijn een plaats waar ik al 13 jaar kom. Op mijn 30ste heb ik de keuze gemaakt om er te gaan wonen. Het is een plek die dromers aantrekt. Zij die weg willen uit de bergen, zijn er allang vertrokken, waardoor veel bergdorpjes verlaten zijn. Wie er wel nog woont, doet dat uit een bewuste keuze, omdat het de plek is die hen gelukkig maakt. Dat is het uitgangspunt van het boek. Het gaat over de mensen die ik in de bergen ontmoet, die mij er gelukkig maken.
Dit boek is ook anders dan de vorige. Het valt bijvoorbeeld op dat er veel vrouwelijke personages in aanwezig zijn.
De vrouwen die ik door de jaren heen heb ik leren kennen, zijn moedige vrouwen. Voor hen is het nog moeilijker om zich alleen in het bergdorp te beredderen. Er zitten inderdaad heel wat van die moedige vrouwen in het verhaal. Ze zijn bijvoorbeeld erg actief in de berghutten, de plek bij uitstek waar onbekenden elkaar ontmoeten. Een berghut is een plek waar je onthaald wordt, die warmte uitstraalt. Veel vrouwen die ik heb leren kennen, zijn het centrale punt van zo’n berghut. Zo is er ook Babette, die zowel in mijn leven als in het nieuwe boek een rol speelt.
Als ik aan een verhaal begin te schrijven, doe ik dat op basis van een herinnering. Ik kan niet vertrekken van iets dat in mijn fantasie is ontstaan en heb dus iets concreets nodig. Toen ik twee jaar in de bergen woonde, werd ik geconfronteerd met een praktisch probleem. Ik had geen geld meer, en dacht dat ik terug naar Milaan zou moeten gaan om een schrijverscursus te gaan geven om een inkomen te hebben. Toen ik daarover sprak met Babette, bood ze me spontaan een job in haar restaurant aan. Zo kwam het dat ik , net als mijn personage Fausto, bij Babette aan de slag ging als kok.
In je boeken draait het niet zozeer om de plot of om grootse avonturen. Waar is het jou in essentie om te doen?
Als er over de bergen wordt gesproken, gaat het vaak over hun symbolische waarde, als een plek van eeuwigheid en goddelijke nabijheid. Dat is ook wat je voelt als je de bergen in de verte ziet als je op de autostrade rijdt in Noord-Italië. Ik wilde daarentegen net schrijven over de dagelijkse realiteit van de bergen, over de mensen die er werken, over hun leven en het werk. Over koks, zaalpersoneel, herders, de mensen die de skistations bedienen of de piste ’s nachts gladmaken.
Mijn inspiratiebron waren de houtsnedes van de Japanse kunstenaar Hokusai. In zijn reeks 36 gezichten van de berg Fuji zie je de berg de ene keer vanop een afstand en dan weer van dichtbij, maar in de tekeningen zie je ook vaak mensen aan het werk; de vissers, de houtbewerkers, zij die in het bos aan de slag zijn. De berg is eeuwig en onverschillig, en daar tegenover staat de mens en zijn inspanning in al zijn kleinheid. De wereld verandert, maar de berg is er altijd.
Beschouw je een boek als een onderzoek, als een manier om al schrijvend antwoorden te vinden?
Ik hou van een Angelsaksisch literatuurstijl, die niet in de Italiaanse literatuur te vinden is, 'nature writing', waarbij literatuur bijna als een foto of een schilderij werkt. Een inspiratiebron was Barry Lopez, die schreef over Alaska en Siberië. Hij beschrijft het landschap in al zijn elementen; de bossen, rotsen, sneeuw en rivieren. Je leest een pagina en het is alsof je zelf naar de natuur aan het kijken bent, dat is wat ik probeer te doen. Het mooiste compliment dat ik van lezers krijg, is als ze zeggen “het voelde alsof ik zelf in de bergen was”.
De titel 'Het geluk van de wolf', is misschien verwonderlijk omdat de wolf nooit op de voorgrond komt. Waarom koos je voor die titel?
De wolf is terug, en ik heb me laten vertellen dat dat in België ook zo is. Het is één van de belangrijke veranderingen die er in de bergen zijn geweest. Als het gaat om klimaatverandering, dan heeft men het altijd over de gletsjers die aan het smelten zijn. Maar voor alles wat weggaat, komt er ook iets bij. In dit geval heeft het terugtrekkende ijs ervoor gezorgd dat de wolf terug is. Die was eigenlijk uitgeroeid in de jaren '20. De mens had zijn vijand verslagen. Enkel in Parco Nazionale d'Abruzzo, een van de nationale parken in de Abruzzen, leefden nog enkele wolven. In de jaren ‘70 doken de dieren voor het eerst weer op in Centraal-Italië en in Valle d’Aosta, de regio waar ik woon, zijn er na een eeuw weer een 40-tal wolven.
Voor mij is de wolf een machtig beeld. Ze jagen de mens angst aan. Anderzijds is het ook een prachtig verhaal, hoe er in het verstedelijkte Europa toch ruimte is voor een wild dier als de wolf. Het is ook een test. Hoe gaan mens en wolf samenleven nu de vijand een buur geworden is? Het doet me denken aan Jack Londons The Call of the Wild, waarin een gestolen hond door goudzoekers gebruikt wordt als sleehond en zo zijn wilde ziel terugvindt. Ik hou van dat verhaal omdat ik dat het gevoel herken. Aan het einde van het verhaal, zingt de wolf in zijn roedel. Dat is voor mij het geluk van de wolf.
Paolo Cognetti (Milaan, 978) is een Italiaans schrijver en documentairemaker. Hij brak definitief door met De acht bergen waarvan in het Nederlands meer dan 250.000 exemplaren zijn verkocht. Het boek werd bekroond met de prestigieuze Premio Strega, de Premio Strega Giovani en de Prix Médicis étranger (Frankrijk). Bij De Bezige Bij verscheen eveneens de roman Sofia draagt altijd zwart en de autobiografische boeken De buitenjongen en Zonder de top te bereiken. Cognetti woont afwisseld in Milaan en in de bergen.
De auteur heeft tijdens zijn bezoek aan Gent ook de tijd genomen om een aantal boeken voor boekhandel Walry te signeren. Niet alleen zijn Nederlandstalige boeken, maar ook een aantal Italiaanse titels. Wie graag een gesigneerd exemplaar wil hebben, kan deze bestellen via deze webshop, via mail boekhandel@walry.be, of telefonisch 09 222 91 67. LET OP! De voorraad is zeer beperkt.
